10 aug Het nut van angst & somberheid
Veel mensen hebben als streven ‘gelukkig zijn’. Dat klinkt mooi en heerlijk. Maar…, wat als je je niet gelukkig voelt? Dan maakt zo’n streven naar geluk je misschien wel extra ongelukkig en somber. Want ja, je voldoet niet aan je eigen wens van geluk. Om je heen zie je allemaal plaatjes, verhalen en foto’s van mensen die wél gelukkig zijn, en dat versterkt je eigen on-geluk.
Somberheid helpt om te kijken of je doelen en verwachtingen nog wel realistisch zijn. Welke normen en waarden hanteer je? Waar hou je aan vast? En waarom? Is dit nog echt wat je wil of wat je past? Is het iets wat jij wil, of dat anderen van je willen? Of druk die je jezelf oplegt, om allerlei redenen? Bijvoorbeeld blijven vasthouden aan een ongelukkige relatie vanwege een ideaal plaatje, of blijven volhouden in die mooie, maar veel-eisende baan.
In bijgaand artikel in de Volkskrant vertelt psychiater Randolph Nesse over het nut van angst en somberheid, en verklaart ze vanuit de evolutie. Somberheid heeft een functie. Het stimuleert ons om te kijken of onze doelen wel haalbaar zijn. Maar net als bij angst is de regulatie van de emotie somberheid een kwetsbaar systeem. Het lukt niet altijd weer terug te keren naar de normaalstand, zoals de bedoeling is. Soms ontspoort het systeem en krijgen we een depressie. Of worden we ziekelijk opgewekt en gevaarlijk optimistisch. Of zijn we nergens bang voor. Maar met deze klachten komen mensen meestal niet naar de dokter. Nesse sprak ooit een autocoureur die nooit angst had gekend. Dat kwam goed uit, dus die zocht geen hulp. Pas toen hij opeens angstig werd nadat een bevriende coureur een dodelijk ongeluk had gehad, zocht hij hulp. Maar ja. Zijn angst was natuurlijk volkomen normaal.
Wist je trouwens dat vrouwen 2x vaker angststoornissen hebben dan mannen? Nesse verklaart het als volgt: ‘Dat wordt vaak gezien als een teken dat er iets mis is met vrouwen. Maar een evolutionair perspectief draait het om. Mannen en vrouwen hebben de juiste hoeveelheid angst. Vrouwen zijn meer bezig met hun welzijn en dat gaat gepaard met een bepaalde hoeveelheid angst; mannen willen zo veel mogelijk genen doorgeven, lopen daardoor meer risico’s en dan is het handig wat minder angst te hebben.’ Overigens kom ik in de praktijk ook mannen tegen met angststoornissen. Het is al een begin om angst niet als iets negatiefs te zien, maar als iets wat evolutionair heel nuttig is, en ons helpt in heel veel situaties in het leven. Zoals veilig oversteken bijvoorbeeld. Zonder angst zou niemand lang leven. Zonder somberheid is er geen maat.
Heb jij last van angst of somberheid? Samen kunnen we ontdekken welke gedachten, gevoelens en ervaringen een rol spelen, wat de kwaliteiten er van zijn, wat het versterkt of verminderd, en hoe het in je dagelijkse leven een plek kan krijgen zonder dat je hierin vast blijft zitten. Interesse? Neem dan contact met me op.
